Biodiversity

ဒီနေ့မှာတော့ ကျွန်မတို့နေထိုင်ရာကမ္ဘာကြီးနဲ့ ဂေဟစနစ်မှာ ရှုပ်ထွေးပြီးစိတ်ဝင်စားစရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Biodiversityအကြောင်းကိုဆွေးနွေးသွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူနဲ့အင်းဆက်အပါအဝင် မျိုးစိတ်များစွာသော တိရစ္ဆာန်တွေ၊သစ်ပင်နဲ့ အပင်တွေရှိကြတယ်ဆိုတာ ကွန်မတို့အားလုံးသိကြပါတယ်။

ဒါဆိုရင် Biodiversityဆိုတာဘာလဲ? ဘယ်လိုတွေချိတ်ဆက်နေကြတာလဲ?🤔

Biodiversity ဆိုတာကတော့ သေးငယ်တဲ့ Genes၊မျိုးစိတ်ကနေ ကြီးမားတဲ့ဂေဟစနစ်အထိ သူတို့လုပ်ဆောင်တဲ့ အရေးပါတဲ့လုပ်ငန်းတွေကအစ ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ဘဝမျိုးစုံကိုဆိုလိုတာပါ။ရိုးရိုးရှင်းရှင်းပြောရရင်တော့ ကမ္ဘာပေါ်က သက်ရှိတွေရဲ့ ကွဲပြားမှုကို ရည်ညွှန်းပါတယ်။ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများတွင် မျိုးကွဲများစွာရှိပြီး အဲဒီထဲကမှ Main Diversityတွေကတော့ မျိုးရိုးဗီဇကွဲပြားမှု၊ မျိုးစိတ်ကွဲပြားမှုနှင့် ဂေဟစနစ်ကွဲပြားမှုတို့ဖြစ်ပါတယိ။ အဲတာဆိုရင် ဒါတွေကဘယ်လိုကွဲပြားကြတာလဲ?

Genetic Diversity ဆိုတာ ဘာလဲ?

Genetic Diversity ကတော့ မျိုးစိတ်တွေအများကြီးထဲက မျိုးရိုးဗီဇ ကွဲပြားမှုဖြစ်ပါတယ်။ပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းလဲမှုများနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ကူညီပေးပြီး ရှင်သန်မှုကိုသေချာစေတဲ့ တူညီတဲ့မျိုးစိတ်ရဲ့DNA ကွဲပြားမှုတွေပါပါတယ်။

Species Diversityဆိုတာဘာလဲ?

Species Diversity ဆိုတာကတော့ဒေသတစ်ခုအတွင်း မျိုးစိတ်အမျိုးမျိုးကို ရည်ညွှန်းပါတယ်။ မျိုးစိတ်အရေအတွက်နဲ့ အဲဒီဧရိယာအတွင်း လူဦးရေဘယ်လောက်အညီအမျှ ထုတ်လုပ်ပေးလဲဆိုတာကိုဖော်ပြပေးပါတယ်။ မျိုးစိတ်ကွဲပြားမှုများလေလေ ဂေဟစနစ်ခံနိုင်ရည်နှင့် တည်ငြိမ်မှုကို အထောက်အကူပြုနိုင်လေလေပဲဖြစ်ပါတယ်။

Ecosystem Diversity ဆိုတာ ဘာလဲ?

ဂေဟစနစ် ကွဲပြားခြင်းက ပထဝီဝင်တည်နေရာတစ်ခုအတွင်းနဲ့ ကမ္ဘာမြေအနှံ့အပြားမှာရှိတဲ့ မတူညီသောဂေဟစနစ်အမျိုးအစားကိုဆိုလိုတာပါ။ ဂေဟစနစ်ကွဲပြားမှုဟာ သီးခြားဧရိယာတစ်ခုအတွင်း ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာတစ်ခွင်ရှိတဲ့ မတူညီတဲ့ဂေဟစနစ်အမျိုးမျိုးတို့ကို ဆိုလိုပါတယ်။ နေထိုင်ရာနေရာများ၊ ဇီဝအသိုင်းအဝိုင်းများနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ဂေဟစနစ်များ ပါဝင်ပါတယ်။

Biodiversityအကြောင်းသိသင့်လား? ကျွန်မတို့နေထိုင်မှုဘဝနဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းမှာကောအရေးပါလား?

ဟုတ်ကဲ့ Biodiversityက ^{ကျွန်မ}တို့နေထိုင်မှုဘဝမှာသာမကပဲ စီးပွါးရေး၊ တိရစ္ဆာန်တွေ စတဲ့နေရာမဇာလည်းအလွန်အရေးပါပါတယ်။ ဒါဆိုရင် Biodiversityကဘာလို့အရေးပါတာလဲဆိုတာကြည့်ကြည့်လိုက်ရအောင်။

ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများသည် ဘာကြောင့် အရေးကြီးတာလဲ?

Biodiversityက ကျန်းမာသောဂေဟစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းပေးခြင်း၊ လူသားများ၏လိုအပ်ချက်များကို ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ လူသားများအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများစွာ ပေးဆောင်သောကြောင့် အရေးကြီးပါတယ်။

ဂေဟစနစ်ဝန်ဆောင်မှုများ- Biodiversityက သီးနှံများဝတ်မှုန်ကူးခြင်း၊ လေနှင့်ရေသန့်စင်ခြင်း၊ အမှိုက်များပြိုကွဲခြင်း၊ မြေဆီလွှာဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့် ရာသီဥတုထိန်းညှိခြင်းလိုမျိုး လူသားတွေမှီခိုအားထားရတဲ့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောဂေဟစနစ်ဝန်ဆောင်မှုများကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။

အစားအစာနှင့် ဆေးဝါး- Biodiversityသည် အစားအစာများ၊ ဆေးဘက်ဝင်အရင်းအမြစ်များ၊ လူသားတို့ မှီခိုအားထားနေရသော ကုန်ကြမ်းများကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။ ဆေးဝါးအများအပြားဟာ အပင်များ၊ တိရစ္ဆာန်များနှင့် အဏုဇီဝသက်ရှိများတွင် တွေ့ရသော သဘာဝဒြပ်ပေါင်းများမှ ဆင်းသက်လာကြတာဖြစ်တဲ့အတွက် Biodiversityသည် ရောဂါအမျိုးမျိုးအတွက် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ဆေးဝါးအသစ်များနှင့် ကုသခြင်း၏ ကြီးမားသောအရင်းအမြစ်ဖြစ်ပါတယ်။

စီးပွားရေး အကျိုးကျေးဇူးများ- Biodiversityဟာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အရေးပါသော စိုက်ပျိုးရေး၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ သစ်တောနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဲ့သို့သော လုပ်ငန်းများကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။ဒီစက်မှုလုပ်ငန်းများဟာ ဝင်ငွေရရှိရန်နှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းများအတွက် ပံ့ပိုးပေးရန်အတွက် မျိုးစိတ်အမျိုးမျိုးနှင့် ဂေဟစနစ်များကို မှီခိုအားထားနေရတာပဲဖြစ်ပါတယ်။

ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အပန်းဖြေမှုတန်ဖိုး- Biodiversityသည် ယဉ်ကျေးမှု ထုံးတမ်းစဉ်လာများနှင့် အပန်းဖြေလှုပ်ရှားမှုများကို ကြွယ်ဝစေသည်။ သဘာဝရှုခင်းများနှင့် တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်များသည် ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် အပန်းဖြေလှုပ်ရှားမှုများစွာအတွက် အဓိကအချက်အချာကျပြီး လူသားတို့ရဲ့ကျန်းမာရေးနှင့် လူနေမှုဘဝအရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ပေးပါတယ်။

သိပ္ပံနည်းကျ အသိပညာ- Biodiversityသည် သိပ္ပံနည်းကျ သုတေသနနှင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုအတွက် အခွင့်အလမ်းများ ပေးပါတယ်။ မတူကွဲပြားသောမျိုးစိတ်များနှင့် ဂေဟစနစ်များကို လေ့လာခြင်းသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အကျိုးပြုသည့် အသိပညာအသစ်များ၊ တီထွင်ဆန်းသစ်မှုများနှင့် နည်းပညာများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။

Habitat ပျက်စီးခြင်း- သဘာဝအလျောက်နေထိုင်ရာများကို စိုက်ပျိုးမြေ၊ မြို့ပြဒေသများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းသည် အိုးအိမ်များ ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် မျိုးစိတ်များရှင်သန်ရန် ခက်ခဲလာစေပါတယ်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း- အပူချိန်မြင့်တက်လာခြင်း၊ ပြောင်းလဲမိုးရွာသွန်းခြင်းနှင့် ပြင်းထန်သောရာသီဥတုအခြေအနေများအပါအဝင် ရာသီဥတုပုံစံများ ပြောင်းလဲမှုများသည် ဂေဟစနစ်များကို ထိခိုက်စေပြီး မျိုးစိတ်များစွာ၏ရှင်သန်မှုကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိနေပါတယ်။

လေထုညစ်ညမ်းမှု- စက်မှုလုပ်ငန်းများ၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများမှ လေ၊ ရေနှင့် မြေဆီလွှာညစ်ညမ်းမှုသည် ဂေဟစနစ်နှင့် မျိုးစိတ်များကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ ဓာတုပစ္စည်းများ၊ ပလတ်စတစ်များနှင့် အခြားသော ညစ်ညမ်းမှုများသည် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

အလွန်အကျွံ အမြတ်ထုတ်ခြင်း- ငါးဖမ်းခြင်း၊ အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် အရင်းအမြစ်များကို လွန်ကဲစွာ ရိတ်သိမ်းခြင်းသည် မျိုးစိတ်များ မျိုးပွားနိုင်သည်ထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာ ကုန်ဆုံးစေပြီး မျိုးပွါးမှုကျဆင်းခြင်းနှင့် မျိုးသုဉ်းခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေသည်။

ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာသောမျိုးစိတ်များ- ဇာတိမဟုတ်သောမျိုးစိတ်များကို ပတ်ဝန်းကျင်အသစ်များသို့ မိတ်ဆက်ခြင်းသည် ဂေဟစနစ်များကို များစွာအနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပြီး အရင်းအမြစ်များအတွက် မျိုးစိတ်များကို ယှဉ်ကာ ရောဂါများပျံ့နှံ့သွားခြင်းတို့ဖြစ်ပွါးနိုင်ပါတယ်။

သစ်တောပြုန်းတီးခြင်း- စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်နှင့် မြို့ပြများအတွက် သစ်တောများကို ရှင်းလင်းခြင်းသည် အရေးကြီးသော နေရင်းဒေသများကို ပျက်ဆီးပြီး ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ အထူးသဖြင့် မျိုးစိတ်ကွဲပြားမှု ပေါကြွယ်ဝသော အပူပိုင်းဒေသများတွင် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများကို လျော့နည်းလာစေပါတယ်။

Biodiversity loss ကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းကြမလဲ?

Habitat Protection and Restoration- သဘာဝအလျောက်နေထိုင်ရာနေရာများကို ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ပျက်စီးသွားသော ဂေဟစနစ်များ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းသည် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်။ သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးနယ်မြေများ ထူထောင်ခြင်းနှင့် တိုးချဲ့ခြင်း၊ နေထိုင်ရာ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ပရောဂျက်များ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့် ရေရှည်တည်တံ့သော မြေယာစီမံခန့်ခွဲမှု အလေ့အကျင့်များကို မြှင့်တင်ခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တော၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းနှင့် မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့တွင် ရေရှည်တည်တံ့သော အလေ့အကျင့်များကို အားပေးခြင်းဖြင့် နေရာဒေသများ ပျက်စီးမှုကို လျှော့ချနိုင်ပြီး ဂေဟစနစ်အပေါ် ဖိအားများကို လျှော့ချလာနိုင်ပါမယ်။ လယ်ယာဂေဟစနစ် စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်များ မြှင့်တင်ခြင်း၊ ရေရှည်တည်တံ့သော သစ်တောအလေ့အကျင့်များ၊ တာဝန်သိငါးဖမ်းနည်းများနှင့် စိမ်းလန်းသော အခြေခံအဆောက်အအုံများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့လည်း လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။

မျိုးစိတ်များ ထိန်းသိမ်းရေး- ခြိမ်းခြောက်ခံနေရပြီး မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးမျိုးစိတ်များအတွက် ထိန်းသိမ်းရေးအစီအမံများကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းသည် မျိုးသုဉ်းခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်နှင့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ နေရာဒေသ ထိန်းသိမ်းရေး၊ သုံ့ပန်း မွေးမြူခြင်းနှင့် ပြန်လည် မွေးမြူခြင်း အစီအစဉ်များ၊ မျိုးစိတ်များ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အစီအစဥ်၊နေထိုင်ရာ ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ခြင်း စသည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် အစီအမံများ ထည့်သွင်းသင့်ပါတယ်။

လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် အမှိုက်လျှော့ချခြင်း- လေ၊ ရေနှင့် မြေဆီလွှာရှိ လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို လျှော့ချခြင်းသည် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများနှင့် ဂေဟစနစ်ကျန်းမာရေးကို ကာကွယ်ရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါတယ်။ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချရန် စည်းမျဉ်းများနှင့် မူဝါဒများကို အကောင်အထည်ဖော်ရန်၊ ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်း၊ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများလျှော့ချရေးကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် စက်မှုလုပ်ငန်း၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မြို့ပြအရင်းအမြစ်များမှ ညစ်ညမ်းမှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမှုများလုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခြင်း- ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လျော့ပါးသက်သာစေရန်နှင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို လျှော့ချခြင်း၊ Renewable Energyသို့ ကူးပြောင်းခြင်း၊ သစ်တောများနှင့် စိုစွတ်သောမြေများကဲ့သို့ ကာဗွန်ကြွယ်ဝသော ဂေဟစနစ်များကို ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ပြောင်းလဲနေသော အခြေအနေများနှင့် ဂေဟစနစ်များကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်သင့်ပါတယ်။

ပညာရေးနှင့် အသိပညာပေးခြင်း- Biodiversity၏ အရေးပါမှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော ခြိမ်းခြောက်မှုများ၏ အရေးကြီးမှုကို အများပြည်သူများ သိရှိနားလည်စေရန် တိုးမြှင့်ခြင်းသည် ထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများအတွက် များစွာအထောက်အကူဖြစ်စေပါတယ်။

(English version)

Today, we will be discussing the topic of biodiversity, which is interesting and complicated things in ecosystem and on earth we live in. As we all know, there are many different species of animals, trees and plants including humans and insects on the earth.

So, what is biodiversity and how are they related?

Biodiversity, or biological diversity, is the variety of life on Earth- from genes and species to ecosystems and the valuable functions they perform. To simply define, it refers to the variety and variability of life on Earth. There are many diversities on the biodiversity, among them the main diversities are genetic diversity, species diversity and ecosystem diversity. So, how are they different?

What is Genetic Diversity?

Genetic Diversity is the variation of genes within species. It includes the differences in DNA among individuals of the same species, which help populations adapt to changes in their environment and ensure their survival.

What is Species Diversity?

Species Diversity refers to the variety of species within a particular region. It includes the number of species and how evenly their populations are distributed within that area.Higher species diversity contributes to ecosystem resilience and stability.

What is Ecosystem Diversity?

Ecosystem Diversity means the range of different ecosystems within a geographic location and across the planet.Ecosystem diversity is the variety of different ecosystems in a specific area or across the planet. It includes the range of habitats, biological communities, and ecological processes in the environment.

Should we know about biodiversity? Is it important in our life and communities? Exactly, biodiversity play a vital role not only in our life but also in economic, animals,etc. Let’s take a look why biodiversity is very crucial?

Why does biodiversity matter?

Biodiversity matters because it maintains healthy ecosystem, supports human needs , and offers numerous benefits to humans. There are a key reasons:

Ecosystem Services: Biodiversity supports essential ecosystem services that humans rely on, such as pollination of crops, purification of air and water, decomposition of waste, soil formation and regulation of climate.

Food and Medicine: Biodiversity provides a variety of foods, medicinal resources, and raw materials that humans rely on for survival and well-being.Many medicines are derived from natural compounds found in plants, animals, and microorganisms. Biodiversity is a vast source of potential new pharmaceuticals and treatments for various diseases.

Economic Benefits: Biodiversity supports industries such as agriculture, fisheries, forestry, and tourism, which are crucial for economic development. These industries rely on the variety of species and ecosystems to generate income and support livelihoods.

Cultural and Recreational Value: Biodiversity enriches cultural traditions and recreational activities. Natural landscapes and wildlife are central to many cultural traditions and recreational activities, enhancing human well-being and quality of life.

Scientific Knowledge: Biodiversity offers opportunities for scientific research and discovery. Studying diverse species and ecosystems can lead to new knowledge, innovations, and technologies that benefit society.

What are main reasons for biodiversity loss?

Next, we are going to discuss the main reasons for biodiversity loss.

Habitat Destruction: The conversion of natural habitats into agricultural land, urban areas, and infrastructure development leads to the loss and fragmentation of habitats, making it difficult for species to survive.

Climate Change: Changes in climate patterns, including rising temperatures, altered precipitation, and extreme weather events, disrupt ecosystems and threaten the survival of many species.

Pollution: Air, water, and soil pollution from industrial activities, agriculture, and waste disposal harm ecosystems and species. Chemicals, plastics, and other pollutants can be toxic to wildlife.

Overexploitation: Overharvesting of resources, such as fishing, hunting, and depletes populations of species faster than they can reproduce, leading to declines and extinctions.

Invasive Species: The introduction of non-native species into new environments can disrupt local ecosystems, outcompete native species for resources, and spread diseases.

Deforestation: Large-scale clearing of forests for agriculture, timber, and urbanization destroys critical habitats and reduces biodiversity, especially in tropical regions rich in species diversity.

We have already discussed the biodiversity loss. Therefore, let’s come up with the solutions!

How can we solve biodiversity loss?

Habitat Protection and Restoration: Protecting natural habitats and restoring degraded ecosystems are essential for preserving biodiversity. This includes establishing and expanding protected areas, implementing habitat restoration projects, and promoting sustainable land management practices.Encouraging sustainable practices in agriculture, forestry, fisheries, and urban development can help minimize habitat destruction and reduce pressure on ecosystems. This involves promoting agroecological farming methods, sustainable forestry practices, responsible fishing practices, and green infrastructure development.

Conservation of Species: Implementing conservation measures for threatened and endangered species is crucial for preventing extinctions and maintaining biodiversity. This includes habitat conservation, captive breeding and reintroduction programs, species recovery plans, and measures to address threats such as habitat loss, and climate change.

Reducing Pollution and Waste: Minimizing pollution and waste in air, water, and soil is essential for protecting biodiversity and ecosystem health. This involves implementing regulations and policies to reduce emissions, promote recycling and waste reduction, and address pollution from industrial, agricultural, and urban sources.

Addressing Climate Change: Taking action to mitigate climate change and adapt to its impacts is critical for protecting biodiversity. This includes reducing greenhouse gas emissions, transitioning to renewable energy sources, conserving carbon-rich ecosystems like forests and wetlands, and implementing measures to help species and ecosystems adapt to changing conditions.

Education and Awareness: Increasing public awareness and understanding of the importance of biodiversity and the threats it faces is essential for mobilizing support for conservation efforts. This includes education and outreach campaigns, citizen science initiatives, and promoting nature-based recreation and ecotourism.