Biopsychosocial Model

Biopsychosocial model ဆိုတာဘာလဲ။ အရိုးရှင်းဆုံးပြောရမယ်ဆိုတော့ ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ကာယ၊ စိတ်၊ နဲ့ လူမှူပတ်ဝန်းကျင်တိုက အချင်းချင်းဘယ်လို ဆက်နွယ်ပြီး ကျွန်တော်တိုရဲ့ အထွေထွေကျန်မာရေးကို သက်ရောက်ကြသလဲဆိုတာကို ဖော်ပြထားတဲ့ ပုံစံ(မော်ဒယ်) ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ်ကာယကျန်းမာရေး၊ စိတ်ကျန်းမာရေး၊ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်း ဆိုတဲ့ ကဏ္ဍ (၃) ခုလုံးမှာ (၁)ခု ချိုယွင်းတာနဲ့ ကျန် (၂) ခုလုံး ချိုယွင်းနိုင်ပါတယ်။ ဒါကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မြင်ရအောင် The Blossoms ကတောင်းယူထားတဲ့ တကယ့် အဖြစ်အပျက်လေးတွေနဲ့ မျှဝေပြီး ရှင်းပြပါရစေ။

Case 1:

စုစုက ကျန်းမာတဲ့ လူငယ်လေးတစ်ယောက်ပါ။ ဒါပေမဲ့ တစ်နေ့ စုစုရဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က စုစုရဲ့အသံကို လှောင်ခဲ့တယ်။ အဲ့လိုနဲ့ တခြားလူတွေကလည်း စုစုကို လိုက်ဝိုင်လှောင်ကြတဲ့အခါ စုစု ရှက်လည်းရှက်သလို စိတ်အားငယ်ပြီး စိတ်ဖိစီးလာပါတယ်။ စိတ်ဖိစီးတဲ့ နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ စားမဝင်အိပ်မပျော်တော့ဘူး အဲ့တော့ ဝိတ်တွေလည်း တဟုန်ထိုးကျလာပါတော့တယ်။ အစားလည်းမြင် အိပ်လည်းမအိပ်တဲ့အတွက် စုစုတစ်ယောက် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အမောလည်းမခံနိုင် အားလည်းမရှိတော့ပါဘူး။ အလှောင်ခံရတာရော အားလျှော့လာတာရောကြောင့် မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုကျဆင်းလာတဲ့ စုစုဟာ လူတွေကိုရှောင်လာပြီး အထီးကျန်လာပါတယ်၊ အထီးကျန်နေတဲ့ အတွက် အားပေးဖော်မရှိတဲ့ စုစုတစ်ယောက် စိတ်ဓါတ်ပိုကျလာပါတယ်။

အခုဖတ်လိုက်ရတဲ့ စုစုရဲ့အဖြစ်ဟာ cyberbullying ကအမြစ်ခံခဲ့တာပါ။ ပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်း (social) က မကောင်းမွန်တဲ့အခါ ကိုယ်ရောစိတ်ပါ ကျန်းမာရေး ယိုယွင်းလာတဲ့ စုစုရဲ့ အတွေ့အကြုံဟာ ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ကာယ၊ စိတ်၊ နဲ့ လူမှူပတ်ဝန်းကျင်တို ဆက်နွယ်နေပုံကို သက်သေထူပေးနေပါတယ်။

Case 2:

အသက် (၄၅) နှစ်အရွယ် ဦးအောင်မျိုးက နှလုံးရောဂါအဖြစ်များတဲ့ မျိုးရိုးကလာတာပါ။ ရုံးထိုင်အလုပ်လုပ်ရတဲ့ ဦးအောင်မျိုးဟာ အလုပ်များပြီး ထိုင်ရာကမထရတဲ့အတွက် အဝလွန်ပါတယ်။ နဂိုနှလုံးရောဂါဖြစ်ဖိုအခံရှိတဲ့ ဦးအောင်မျိုးဟာ ကိုယ်ကာယလှုပ်ရှားမှုနည်းတဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံကြောင့် နှလုံးရောဂါသာမက ဆီချို နဲ့ သွေးတိုးရောဂါတိုကိုပါ ခံစားနေရပါတယ်။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုရှိခြင်းက စိတ်ဖီစီးစရာများတဲ့ ဦးမျိုးအောင်အတွက် အထောက်အကူပြုနိုင်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ လှုပ်ရှားမှုက နည်းနေတာကြောင့် စိတ်ကဖိစီးပြီး နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ စိုးရိမ်သောကများကာ စိတ်ဓါတ်ကျရပါတယ်။

ဦးအောင်မျိုးရဲ့ အဖြစ်ကိုကြည့်ပြီး biopsychosocial model ရဲ့အလုပ်လုပ်ပုံကို ပို၍ နားလည်သဘောပေါက်မယ်လို မျှော်လင့်ပါတယ်။

အပေါ်က အဖြစ်အပျက် (၂)ခုကို ဖတ်ရပြီးနောက် biopsychosocial model ရဲ့ အရေး ပါပုံနဲ့ လူတစ်ယောက် အမှန်တကယ် ကျန်းမာဖိုဆို ဒီ ကဏ္ဍ (၃) ခုလုံးကို ကောင်းမွန်အောင် ဂရုစိုက်နေဖိုလိုတယ်ဆိုတာ သိပြီပေါ့နော်။

ဘယ်ရောဂါမဆို အပေါ်ကပြောခဲ့တဲ့ ကဏ္ဍ (၃) ခုတည်းက အနည်းဆုံး (၁)ခုက စပြီးအမြစ်တွယ်တာပါ။ အဲဒီတော့ အရင်းအမြစ်ကိုရှာပြီး ဖြေရှင်းရပါမယ်။

ဥပမာ Case 2 က ဦးအောင်မျိုးဆိုရင် အဓိကအရင်းဖြစ်တဲ့ bio ကစပြီးဖြေရှင်းရတာပေါ့။ ကိုယ်ကာယ များများလုပ်ပေးမယ်၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်အောင်စားမယ် စသဖြင့်နဲ့ ဦးအောင်မျိုး ၁ယောက် ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်အောင်ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ် ။ Blossoms လေးတိုကရော စုစုကိုဆို ဘယ်လိုအကြံပေးမလဲ ဆိုတာ comment မှာရေးပေးသွားကြပါဦးနော်။

Blossoms လေးတိုလည်း ၂၀၂၅ မှာ ကျန်းမာပျော်ရွှင်ရဖို အတွက် Biopsychosocial model ကို ကြည့်ပြီး ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ကာယ၊ စိတ်၊ နဲ့ လူမှူပတ်ဝန်းကျင်တိုမှာ လိုအပ်တာကို ပြုပြင်ပါ။ မိမိကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ပြီး အကူအညီယူဖိုကိုမ ရှက်ပါနဲ့နော်။ ကောင်းသောနေ့လေးဖြစ်ပါစေ။

#theblossoms #theblossoms100 #health #meditea

Citations: https://youtu.be/hkscAfamG-E?si=4R4YtSnA32sqD7uU https://youtu.be/6rjS_GisaM0 https://www.verywellmind.com/understanding-the-biopsychosocial-model-7549226