Light Pollution

Light Pollution

အားလုံးပဲ The Blossoms ရဲ့ ရင်ခုန်စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် Astronomy Department ကနေ ပြန်လည်ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်နော်....

👀

ဒီတစ်ပတ်မှာရော ဘယ်လို topic တွေကို ဆွေးနွေးသွားမလဲဆိုတာ ရင်ခုန်နေကြပြီထင်ပါတယ် 💫

ဒီတစ်ခါမှာတော့ ကြယ်တွေ၊ လတွေ နဲ့ အာကာသကြီးရဲ့ လှပတဲ့ရှုခင်းကို ပိတ်ပင်ထားနိုင်‌လောက်တဲ့ Pollution တစ်ခု အကြောင်းကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာပါ...ခင်ဗျာ ✨

ယနေ့ခေတ်မှာ Pollution ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရနဲ့ ကျွန်တော်တို့အားလုံး ရင်းနှီးနေပြီးသားဖြစ်မှာပါ...ဥပမာ Air Pollution နဲ့ Water Pollution တို့လိုမျိုး ဆိုးကျိုးဖြစ်စေတဲ့ case တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ အတွက် ထူးဆန်းနေသေးတဲ့ အရာတွေတော့ မဟုတ်တော့ပါဘူး...ဒီလို ကျွန်တော်တို့တွေ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ Pollution တွေထဲမှာ Light Pollution ကလည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ် 💥

နေ့စဉ်လိုအပ်လှပါတယ်ဆိုတဲ့ အလင်းရောင်တွေက ကျွန်တော်တို့ အတွက် ဘယ်လိုမျိုး Pollution တွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေတာလဲ ??

ဒီအကြောင်းအရာလေးကို မပြောပြသေးခင် Light Pollution ကနေ အရင်ဆုံး စတင်လိုက်ကြရအောင်နော်..🫧

Light Pollution ဆိုတာကတော့ ကျွန်တော်တို့ လူသားတွေ နေ့စဉ်လိုအပ်တာထက် ပိုလျှံစွာ အသုံးပြုနေတဲ့ အလင်းရောင်တွေကနေ ဖြစ်တည်လာတာပါ။ "လိုတာထက် ပိုရင် ဘယ်အရာမှ မကောင်းဘူး" ဆိုတဲ့ ရှေးလူကြီးတွေရဲ့ စကားအတိုင်း အလင်းရောင်တွေကိုလည်း လိုအပ်တာထက် ပိုအသုံးပြုမိကြတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်အတွက်ပါ ဆိုးကျိုးသက်‌ရောက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ✨

Light Pollution ကိုဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းကတော့ Industrial Civilization ပါပဲ။ လူဦးရေ မြင့်တက်လာတာနဲ့အမျှ မြို့ပြတွေ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ချဲ့ထွင်လာကြသလို တစ်ဖက်မှာလည်း Artificial Lights တွေကို အသုံးပြုမှုက အဆမတန်မြင့်တက်လာပါတယ်။ ဥပမာ ၂၄နာရီ မီးထွန်းထားတဲ့ LED ကြော်ငြာဆိုင်းဘုတ်တွေ၊ အဆောက်အဦးတစ်ခုလုံး လင်းထိန်နေအောင် မီးထွန်းထားတဲ့ ဈေးဝယ်စင်တာတွေ၊ Office Building တွေနဲ့ လမ်းမီးတိုင်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ 🔥

ဒီမီးရောင်တွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်တင်မကဘဲ ညဉ့်ကောင်းကင်ယံထိပါ ထိုးဖောက်နိုင်ရာကနေ ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ Light Pollution တွေ စတင်ဖြစ်တည်လာကြတာပါ။

ဒါဆို Light Pollution က ဘယ်လိုပုံစံတွေနဲ့ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်လဲ....?

1. Skyglow – မြို့ကြီးပြကြီးတွေက လမ်းမီး၊ အိမ်မီးနဲ့ ဆိုင်ခန်းတွေက ထွက်တဲ့ အလင်းရောင်တွေကြောင့် မိုးကောင်းကင်အရောင် ပြောင်းလဲသွားတာမျိုး၊

2. Glare – မျက်စိစူးပြီး အလွန်တောက်ပြောင်တဲ့ အလင်းရောင်ကြောင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို သေချာမမြင်ရတာမျိုး၊ ဥပမာ ကားမီးရောင်က ကျွန်တော်တို့ မျက်စိရှေ့တည့်တည့်ကိုထွန်းထားတဲ့အခါမျိုးမှာ ကြုံတွေ့ရတဲ့ ခံစားချက်လိုမျိုးဖြစ်ပါတယ်။

3. Light Trespass – ကိုယ်အသုံးပြုနေတဲ့ အလင်းရောင်က အခြားနေရာတွေကိုပါ မလိုလားအပ်ဘဲ ဝင်ရောက်နေတာမျိုးတွေ၊

4. နောက်ဆုံးတစ်ခုအနေနဲ့ Clutter ကတော့ အလွန်အကျွံ အသုံးပြုထားတဲ့ အလင်းတွေက စုပုံ လာပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဝေဝါးသွားစေနိုင်တာမျိုးတွေ အနေနဲ့ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ 💫

တစ်ဖက်မှာလည်း Light Pollution ရဲ့ သက်ရောက်မှုက ကျွန်တော်တို့လူသားတွေအပြင် သတ္တဝါလေးတွေနဲ့ နေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုပါ ထိခိုက်နေပါတယ်။ ဥပမာ: ညဖက်မှာမှ ကျက်စားကြတဲ့ လင်းနို့လို တိရစ္ဆာန်လေးတွေဟာ Light Pollution ကြောင့် နေ့နဲ့ညခွဲဖို့ ခက်ခဲစေသလို လူတွေအတွက်ကလည်း Light Pollution ကြောင့် ညဖက် အိပ်မပျော်နိုင်တာတွေ အထိဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မလိုအပ်တဲ့ အလင်းရောင်တွေ အလွန်အကျွံအသုံးပြုခြင်းကလည်း ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကို အလဟဿ ဖြုန်းတီးပစ်နေတဲ့ လုပ်ရပ်တစ်ခုဆိုလည်း မမှားပါဘူး..ခင်ဗျာ 💯

အနီးနားမှာရှိနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်စေတဲ့အပြင် Light Pollution ဟာ ကောင်းကင်မှာရှိနေတဲ့ ကြယ်လေးတွေထိပါ သက်ရောက်မှုရှိနေပါသေးတယ်..ခင်ဗျာ

ဟုတ်ပါတယ်...

Light pollution ကြောင့် လ နဲ့ ကြယ်တာရာတွေရဲ့ လှပတဲ့ ညဖက်ရှုခင်းတွေကို မမြင်နိုင်သလို၊ ကမ္ဘာမြေပေါ် ကျရောက်လာမယ့် သူတို့ရဲ့အလင်းရောင်ကိုလည်း အတော်လေးလျော့နည်းသွားစေပါတယ်။ Astronomers တွေအတွက်ဆိုရင်လည်း အလင်းရောင် လွန်ကဲမှုတွေကြောင့် ကြယ်‌‌တွေ၊ ဂြိုဟ်တွေကို သေ‌သေချာချာ လေ့လာနိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းလာပါတယ် 💥

ကြယ်လေးတွေရဲ့ အလင်းရောင်ကိုပါ ဘယ်လိုဖုံးကွယ်သွားနိုင်သလဲ...? ဆို

လမ်းမီးတွေ နဲ့ အဆောက်အဦးတွေမှာ ထွန်းထားတဲ့ အလင်းတွေက ကောင်းကင်အထိ ဖြန့်ကျက်သွားတဲ့အတွက် ညကောင်းကင် ဟာ အနက်ရောင်မဖြစ်တော့တဲ့အပြင် မိုးတိမ်တွေက တောက်ပနေသလို ဖြစ်သွားတဲ့အတွက် ကြယ်လေးတွေဟာ မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်သွားရပါတယ်။ 💫

ဒါ့အပြင် နေရာတစ်ခုခုမှာ အလင်း များလာတဲ့အခါ မိုးကောင်းကင်နဲ့ ကြယ်ကြားထဲမှာရှိနေတဲ့ ကွာခြားမှု လျော့သွားတဲ့ အတွက်ကြောင့်လည်း ကျွန်တော်တို့ဟာ ကြယ်လေးတွေကို မမြင်နိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ Science Magazine တစ်ခုမှာဆိုရင် ကျွန်တော်တို့မြင်နိုင်တဲ့ ကြယ်တွေရဲ့ အရေအတွက်ဟာ 2011 ကနေ 2022 ခုနှစ်အတွင်း တစ်နှစ်ကို 7–10% လောက်ထိကို အတော်လေးလျော့ကျလာနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ✨

ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ ကြယ်လေးတွေကို ပိုပြီး သိသိသာသာမြင်ချင်တယ်ဆိုရင်တော့ Light Pollution နည်းတဲ့ နေရာတွေ (Dark Sky Areas) တွေကို သွားကြည့်သင့်ပါတယ်။ ဥပမာ ကလောမြို့လို တောင်တန်းဒေသတွေမှာ ကြယ်တွေကို သိသိသာသာ ပိုမြင်နိုင်

ပေမဲ့ ရန်ကုန်မြို့လို နေရာမှာတော့ ညအလင်းတွေကြောင့် ကြယ်တွေဟာ ရှာရာမရ ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။ 🫧

ဒါပေမဲ့....Astro လေးတို့ရေ...🫶

ကျွန်တော်တို့ မြို့ပြတွေမှာလည်း ကြယ်လေးတွေကို မြင်နိုင်တဲ့ အချိန်တစ်ခုတော့ ရှိနေပါသေးတယ် 👉👈

ဟဲဟဲ...

သေချာပေါက် မီးပျက်တဲ့ ညတွေပေါ့ဗျာ...✨

ကျွန်တော့်အတွက်ကတော့ "မီးပျက်သွားပြီ...မြေးရေ... ကြယ်လေးတွေ လာကြည့်ပါဦး" ဆိုတဲ့...ဘွားဘွားရဲ့ ခေါ်သံတွေ၊ အိမ်ရှေ့ ဝရံတာမှာ ဘွားဘွားနဲ့ ကြယ်တွေ ရေတွက်ခဲ့ရတာတွေ၊ သိပ်လှတဲ့ ခုနစ်စဉ်ကြယ်ကို ငေးမောခဲ့ရတာတွေ၊ ကောင်းကင်ထဲ ဂြိုလ်တု တွေ့မလားဆိုပြီး အပြေးအလွှား လိုက်ရှာခဲ့ရတာတွေဟာ မေ့မရတဲ့ ငယ်ဘဝ မီးပျက်တဲ့ အမှတ်တရတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ 🤍

Solution

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ Pollution ကို သိသွားပြီဆိုတော့ Solution ကို သိဖို့အတွက်ကလည်း အရေးကြီးပါသေးတယ်‌။ Light Pollution ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ‌အရေးအကြီးဆုံးသော့ချက်တစ်ခုကတော့ Public Awareness ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ Pollution ရဲ့ ဇာစ်မြစ်ကို နားလည်ထားမှသာ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ Light Pollution အကြောင်းကို လူတွေ ပိုမိုသိရှိနားလည်လာအောင် campings တွေ၊ workshops တွေကျင်းပ‌ပေးတာမျိုး၊ Social Media တွေက‌တစ်ဆင့် educate လုပ်ပေးတာမျိုးတွေ လိုအပ်ပါတယ်။ ✌️

ဒါ့အပြင် တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီ အနေနဲ့လည်း စွမ်းအင်သက်သာတဲ့ LED မီးလုံးတွေ အသုံးပြုတာမျိုး၊ လိုအပ်တာထက်ပိုပြီး လင်းထိန်နေအောင် မီးထွန်းခြင်း ရှောင်ရှားတာမျိုး၊ အသုံးမပြုနေတဲ့အချိန်မှာ မီးတွေကိုပိတ်ထားတာမျိုး‌တွေ ပြုလုပ်နိုင်ပါ‌တယ်...ခင်ဗျာ 💯

ကဲ....

Astro လေးတို့ရေ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ Light Pollution Discussion Time လေး အချိန်ပြည့်သွားပြီမို့ ဒီမှာပဲ နိဂုံးချုပ်ပါရစေ...ခင်ဗျာ 🤍

နောက်အပတ်တွေမှာလည်း မတူညီတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို စိတ်ဝင်စားဖွယ် တင်ဆက်ပေးသွားမှာမို့ The Blossoms ( Astronomy Department ) ရဲ့ Content လေး‌တွေကို စောင့်မျှော်အားပေးကြဖို့ မမေ့ပါနဲ့နော်...🫶

#Astronomydepartment

#theblossoms

#research_by_Thel Thel

#content_by_Thant Thant

#graphic_by_Eli